“Tijdig naar de bedrijfsarts”, is dat een goed idee?

Verzuim aanpakken, Verzuim voorkomen, Voor Werkgevers

NVAB waarschuwt voor gevolgen werkdruk door personeelstekorten

Gisteren hoorde ik Boyd Thijssens, de voorzitter van de beroepsvereniging van bedrijfsartsen (NVAB) op BNR nieuwsradio waarschuwen voor de opgelopen werkdruk door personeelstekorten, met stijgend psychisch verzuim als gevolg. Het is de zoveelste terechte noodkreet om oplopende psychische klachten een halt toe te roepen, die waarschijnlijk weer niks gaat veranderen.

Preventie helpt zelden op individueel niveau

Het advies van de NVAB-voorzitter is om werknemers ook preventief al naar bedrijfsarts te sturen, lijkt natuurlijk een verstandig idee. Mensen die al in een vroeg stadium last hebben van de hoge werkdruk kunnen dat aangeven. Soms doen ze dat met een hulpvraag of door gemopper. Dan is het in eerste instantie zaak voor de manager om goed te luisteren, door te vragen en waar mogelijk om te faciliteren wat de betreffende medewerker nodig heeft om prettiger te werken. Bij regelmatig terugkerende ziekmeldingen is het heel zinvol om een preventief gesprek bij de bedrijfsarts of andere professional te vragen. Die weet dat griep je niet 3x per jaar overkomt, dan is er iets anders aan de hand.

Preventie helpt vaak niet tegen burn-out

Voor de echte doorzetters in het team helpt dit echter nooit goed genoeg. Want mensen die een burn-out krijgen, zien dat niet aankomen. Die willen problemen aanpakken, in plaats van naar zichzelf kijken. Keihard werken zien zij meestal als de oplossing, niet als het probleem. Net als bij de tandarts, gaan mensen alleen naar de psycholoog of bedrijfsarts als het al flink pijn doet. De half jaarlijkse controle bij de tandarts is er niet voor niks.

Wat helpt dan wel om burn-out te voorkomen?

Als je de medewerkers laat bepalen wanneer het te veel wordt, lopen met name de hard werkende medewerkers het risico dat ze daarmee (veel) te laat zijn. Een halfjaarlijkse controle bij de psycholoog zou misschien goed helpen, maar is niet haalbaar om nu in te voeren.
Veel slimmer zou zijn als de professionals (bedrijfsartsen, bedrijfspsychologen en andere organisatie deskundigen) samen met de managers de organisatie in te sturen om oplossingen te bedenken voor de werkdruk. Soms zijn impopulaire maatregelen (treindiensten schrappen, klanten laten wachten in een rij, afdelingen tot zelfs operatiekamers sluiten) noodzakelijk en zo’n besluit neem je gemakkelijker als je samen tot de conclusie komt dat het onvermijdelijk is.

Werkdruk verlagen: management kan helpen

Daarnaast kunnen de verschillende organisatie deskundigen de managers adviseren over manieren om werkdruk te verlagen. Een effectieve verandering is om te stoppen met sturen op resultaten, als de verwachte resultaten niet meer redelijkerwijs haalbaar zijn. Door inspanning (gewoon flink je best doen) als norm te nemen in plaats van bijvoorbeeld een tevreden klant (heel lastig haalbaar als er een enorme wachtrij of levertijd is), haal je de druk bij werknemers weg, waardoor die gemakkelijker door blijven werken.
Een andere aantrekkelijke maatregel om medewerkers mee te ontlasten is om administratie te verminderen. Door administratie te digitaliseren bijvoorbeeld. Daarbij geldt dat alle beetjes helpen, er hoeft echt niet altijd een heel nieuw systeem te komen. Kritisch tegen het licht houden welke gegevens echt nodig zijn om vast te leggen helpt enorm, vaak wordt er meer vastgelegd dan noodzakelijk.

Kortom, zoek de oplossing vooral in het werk

Medewerkers kunnen niet alles zelf oplossen als het omgaan met werkdruk betreft. De werkgever doet er goed aan mee te denken over verlaging van de werkdruk. Dit sluit aan bij de visie omtrent voorkomen van burn-out van de beroepsvereniging voor Psychologen (NIP).

Leidraad voor werkgevers

Datzelfde Nip maakt eerder al een leidraad voor werkgevers in de zorg om mentale klachten bij medewerkers te voorkomen. Die is het lezen meer dan waard en volgens mij onverminderd van toepassing op werkgevers buiten de zorg.

De leidraad (pdf) beschrijft in vier stappen een wetenschappelijk onderbouwde aanpak om mentale klachten bij zorgmedewerkers te voorkomen:

Begin bij de directie; als zij de aanpak niet voorleeft en mogelijk maakt, heeft het bevorderen van mentale gezondheid op de werkvloer geen kans van slagen.
Zorg voor goede algemene werkomstandigheden waarin zorgmedewerkers veilig en openlijk kunnen praten over hun mentale gezondheid en de werkdruk hanteerbaar is.
Heb oog voor (beginnende) mentale klachten van zorgmedewerkers en maak een tijdig gesprek daarover mogelijk.
Reik actief passende interventies aan voor zorgmedewerkers die dat nodig hebben.