Veel bedrijfsartsen en behandelaars van werknemers met psychische klachten weten niet dat er sterk verschillende definities van burn-out worden gehanteerd in het werkveld. Onduidelijkheid ontstaat doordat er sterk verschillende definities van burn-out gehanteerd worden. Dat is niet alleen een probleem in het gesprek en de omgang, maar zeker bij de keuze van de juiste behandeling of bij evaluatie van verloop van de klachten. Wat weet u van burn-out en wat betekent het nou eigenlijk? Onze stagiaire Ronald Koopman deed een intensief onderzoek en ik heb het voor jullie in deze blog samengevat.
In de psychiatrie bestaat er geen officiële diagnose burn-out. De spanningsklachten worden binnen de psychiatrie meestal benoemd als een aanpassingsstoornis (DSM IV) of somatic symptom disorder (DSM V). In de bedrijfsgezondheidszorg wordt het begrip burn-out daarentegen wel veel gebruikt, maar wordt dit zoals gezegd dus niet door alle professionals op eenzelfde manier gedaan.
Verschillende visies
Er zijn twee dominante concepten van burn-out te onderscheiden, die van psycholoog Maslach en de landelijke afspraak tussen huisartsen, bedrijfsartsen en eerstelijnspsychologen (LESA). De eerste visie stamt nog uit de jaren 70 van de vorige eeuw toen het burn-out concept is ontstaan. Maslach ontwikkelde toen ook de eerste vragenlijst om een burn-out te meten. De definitie van burn-out die toen door Maslach gebruikt werd, wordt nog steeds door veel professionals (vooral psychologen) gebruikt. We noemen deze voor het gemak de ‘originele definitie’.
Dit originele burn-out concept omvat 3 gebieden of schalen die gemeten kunnen worden door een professional: emotionele uitputting, distantie tot het werk en verminderd gevoel van bekwaamheid. Als een soort optelsom worden deze schalen gecombineerd en vervolgens wordt door de professional bepaald of, en in welke mate, er sprake is van een burn-out. De vragenlijst waarmee de mate van burn-out kan worden gemeten heet de Maslach Burn-out Inventory (MBI). De Nederlandse versie hiervan is de Utrechtse Burn-Out Schaal (UBOS).
De originele definitie van burn-out door Maslach bevat de volgende drie schalen: |
|
Omdat de originele definitie nog vrij veel ruimte biedt voor verschillende interpretaties en dus ook voor verschillende classificaties is door eerstelijns professionals geprobeerd om het concept burn-out duidelijker af te bakenen. Een betere afstemming tussen eerstelijnsprofessionals is daarvan het uiteindelijke doel. Het resultaat daarvan is een landelijke afspraak tussen huisartsen, bedrijfsartsen en eerstelijnspsychologen (LESA), gemaakt in 2011. Dit is een document waarin duidelijke richtlijnen worden gecommuniceerd over wat als overspanning en wat als burn-out moet worden geduid. Deze afspraak wordt momenteel door huisartsen, bedrijfsartsen en eerstelijnspsychologen in de meeste gevallen gebruikt.
Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak (LESA) over burn-out: |
|
Er is sprake van overspanning als voldaan is aan de volgende 4 criteria:
|
Er is sprake van burn-out als voldaan is aan élk van de volgende drie criteria:
|
Het verschil tussen Maslach en LESA en de consequentie daarvan
Het concept burn-out is in de richtlijn van LESA de overtreffende trap van overspannenheid. Het verschil tussen het concept burn-out van Maslach en dat van LESA is dat burn-out in de originele definitie van Maslach echt een andere aandoening is vanwege de aanwezigheid van distantie tot het werk en het verminderde gevoel van competentie, terwijl de burn-out in het LESA model alleen door de duur en ernst van de klachten verschilt van ‘gewone’ overspanning.
In de praktijk kan dit verschil cruciaal zijn. Want wanneer de twee factoren distantie (dus afstand of zelfs afkeer van het werk) en verminderd gevoel van competentie bij een cliënt aanwezig zijn, moet hier in de re-integratie een oplossing voor worden gevonden. Een werknemer met een grote distantie tot zijn werk, zal in zijn eigen werk namelijk niet bepaald vlot herstellen. En een werknemer die twijfelt aan zijn competentie met betrekking tot bepaalde taken, kan die taken om nieuwe stress te voorkomen maar beter geleidelijk of onder begeleiding oppakken. Het is absoluut noodzakelijk om hier aandacht aan te besteden, deze zaken genezen niet vanzelf.
Wilt u hier het fijne van weten? Download dan onze whitepaper “Burn-out, wat weet u er echt van?”
Dit artikel is geschreven door Wouter Vrooland, initiatiefnemer van Werkpsycholoog Nederland. Heeft u een vraag of wilt u hierover in gesprek gaan? Mail me dan, ik raak er nooit over uitgepraat!
Over Werkpsycholoog Nederland
De missie van Werkpsycholoog is om werken prettig en waardevol te maken iedereen die dat wil. Dat doen we door kennis te delen en door mensen in persoonlijke gesprekken en trainingen inzichten te geven over zichzelf en hun situatie en door te helpen drempels te overwinnen.
Of je nou werkstress hebt, andere psychische klachten of dat je wilt leren effectiever om te gaan met uitdagingen op je werk: je kunt bij ons terecht voor deskundige, praktische en resultaatgerichte hulp voor een fijnere manier van werken en leven.
