Overspannenheid of burnout, dat scheelt nogal wat!


In de volksmond worden de begrippen overspannenheid en burnout beide gebruikt om een toestand van bovenmatige stress aan te duiden. Maar wanneer een werknemer last heeft van overmatige stress is het zeer zinvol om te weten of er sprake is van burnout of van overspannenheid. De consequenties voor het werk en de behandeling van de klachten zijn in beide gevallen anders.

Het ontstaan van overspannenheid en burnout

Overspannenheid is een toestand waarin iemand te veel prikkels heeft ervaren. Dit treedt op wanneer iemand te veel verantwoordelijkheden, te veel werkdruk of te veel problemen heeft. Of wanneer iemand te veel negatieve gebeurtenissen ervaart. Deze toestand gaat normaal gesproken vanzelf weer over wanneer de hoeveelheid prikkels af neemt.

Burnout treedt op wanneer iemand gedurende langere tijd (minstens een half jaar) taken en verantwoordelijkheden heeft die niet passen bij zijn persoonlijkheid. Zij zijn fysiek en vooral emotioneel uitgeput en ervaren een grote afstand tot het werk. In deze toestand kunnen ze nauwelijks in beweging komen. Mensen die zich niet kunnen vinden in het werk wat ze doen, maar daar toch mee door gaan krijgen er vroeg of laat mee te maken. Dat geldt ook voor mensen die zich er niet bij neer kunnen leggen dat ze meer verantwoordelijkheden hebben dan ze aankunnen. Veel werk in het privéleven kan daardoor ook zorgen voor een burnout.

Aanpak van de stressklachten

Herstel van overspannenheid is gewoonlijk op redelijk korte termijn (enkele weken of hooguit maanden) mogelijk. Door tijdelijk minder prikkels te ervaren, goed te slapen, te (gaan) leren ontspannen en veel te bewegen kunnen overspannen werknemers vrij snel (binnen enkele weken) weer helemaal herstellen van overspannenheid.

Herstel van burnout duurt helaas langer. Werknemers met burnout moeten namelijk niet alleen herstellen van de emotionele uitputting die ze ervaren, ze moeten ook weer bevlogenheid terug vinden voor het werk. Zonder voldoende bevlogenheid blijft het namelijk dweilen met de kraan open; werknemers kunnen zich dan namelijk niet voldoende motiveren voor herstel en voor het dagelijks werk. De aanpak van herstel van burnout begint met het verkennen van wat stress heeft gegeven en wat de copingstijlen van de werknemer zijn. Ook is het belangrijk dat de werknemer niet meer wordt blootgesteld aan stressoren waar hij/zij geen effectieve copingstijl voor heeft (niet mee om kan gaan). Mensen die zichzelf niet voldoende kunnen veranderen zullen het werkplezier niet kunnen hervinden en kunnen beter uitkijken naar ander werk. Dit is zowel voor werknemer als werkgever veruit het beste.

Wil je dit met je werkgever bespreken? In onze flyer (downloadbare pdf)  “Aanpak psychische klachten kan veel beter” leggen we uit hoe de investering voor onze hulp zichzelf terugverdient voor je werkgever.

Herstel in eigen of ander werk

Een overspannen werknemer dient eerst de energiebalans te herstellen om daarna vlot weer in het eigen werk terug te keren. Soms moet dat geleidelijk, maar niet altijd.

Anders dan je misschien zou verwachten kunnen mensen met een burnout soms juist beter wel gedeeltelijk bezig (soms zelfs werk) blijven, wel met louter korte, energiegevende taken en veel pauzes. Wanneer zij elke dag iets nuttigs, iets ontspannends en iets gezelligs doen is de kans het grootst dat zij zichzelf hervinden en in het herstel gaan geloven. Meestal herstellen zij toch niet in het eigen werk, hooguit in een deel ervan, zodat de stressoren waar de persoon geen verweer tegen had vermeden kunnen worden.

Advies voor preventie van stressklachten

Enkele tips om verzuim vanwege overspannenheid en burnout te voorkomen:

  • Bespreek geregeld met de medewerkers hoe zij de werkdruk ervaren. Tijdelijke stress om iets te bereiken is niet erg, maar laat die niet te lang duren.
  • Onderzoek (of laat onderzoeken) of werknemers goed uit de voeten kunnen met de uitdagingen op het werk en of de motivatie goed is.
  • Indien werknemers toch klachten ervaren van stress is het essentieel om zo spoedig mogelijk door een bedrijfspsycholoog te laten uitzoeken wat er aan de hand is. Zodat de meest effectieve behandeling kan worden gestart.

 

Over de schrijver van dit artikel
Wouter Vrooland is Registerpsycholoog Arbeid & Organisatie, initiatiefnemer van Werkpsycholoog Nederland. Heeft u een vraag over dit blog of wilt u hierover in gesprek gaan? Wij kijken uit naar uw reactie.

Over Werkpsycholoog Nederland
De missie van Werkpsycholoog is om werken prettig en waardevol te maken iedereen die dat wil. Dat doen we door kennis te delen en door mensen in persoonlijke gesprekken en trainingen inzichten te geven over zichzelf en hun situatie en door te helpen drempels te overwinnen.
Of je nou werkstress hebt, andere psychische klachten of dat je wilt leren effectiever om te gaan met uitdagingen op je werk: je kunt bij ons terecht voor deskundige, praktische en resultaatgerichte hulp voor een fijnere manier van werken en leven.

Dit artikel delen:

Lees meer: