Het veranderende seizoen kan mentale toestand veranderen
De natuur ondergaat een fascinerende metamorfose terwijl de seizoenen veranderen. Het kleurenpalet verandert van levendige tinten naar gedempte, aardse tonen. Terwijl de natuur zich aanpast aan deze veranderingen, worden we ons bewust van een soortgelijke verschuiving binnen onze mentale staat. Seizoensgebonden veranderingen kunnen leiden tot mentale klachten; in de meeste gevallen zijn die van korte duur en leiden die niet tot een diagnose leiden. Maar om te voorkomen dat de verandering de druppel is die de emmer doet overlopen, is het zaak deze situatie en gevoelens toch niet te verwaarlozen.
Hoe is het seizoen verbonden met de mentale gezondheid?
De herfst en winter, in het bijzonder, zijn seizoenen die geassocieerd worden met een toename van mentale klachten. Het verminderde daglicht in deze seizoenen heeft aantoonbare effecten op onze stemming en mentale gezondheid. Klinische studies hebben aangetoond dat verminderde blootstelling aan daglicht een directe invloed heeft op de afscheiding van melatonine, het hormoon dat onze slaapcyclus reguleert. Met minder natuurlijk licht gedurende de dag, ervaren velen een verstoring in hun circadiaans ritme, wat kan leiden tot symptomen van vermoeidheid en lusteloosheid.
Bovendien kan de afname van daglicht invloed hebben op de productie van serotonine, een neurotransmitter die een cruciale rol speelt bij het reguleren van stemming en emoties. Met een verminderde productie van serotonine kunnen mensen gevoelens van neerslachtigheid, angst en zelfs depressie ervaren. Dit fenomeen, bekend als seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD), treft veel landen, vooral in regio’s waar de winters extreem lang en donker zijn.
Ook beïnvloeden de herfst- en winterseizoenen ook sociale interacties. De neiging om zich terug te trekken en minder sociale contacten te onderhouden is een veelvoorkomende reactie op de koude, donkere dagen. Deze sociale isolatie kan verder bijdragen aan gevoelens van eenzaamheid en depressie. Mensen die gevoelig zijn voor deze psychologische stressoren kunnen ook moeite hebben met het vasthouden van een gezonde levensstijl, wat kan leiden tot gewichtstoename, een afname van fysieke activiteit en een ongezond voedingspatroon.
In de meeste gevallen blijven het milde klachten
Veel mensen hebben te maken met een verandering in hun mentale gezondheid in de koude wintermaanden. Toch is het in de meeste gevallen zo dat deze klachten niet uitlopen tot een verdere diagnose. Deze klachten zijn voorkomen normaal en hebben ook zoals hierboven beschreven een oorsprong. In sommige gevallen kunnen bijkomende factoren zoals zware periodes of uitval op werk leiden tot een verdere diagnose.
Hoe kun je omgaan met seizoensgebonden mentale klachten?
Gelukkig zijn er strategieën die kunnen helpen bij het omgaan met deze seizoensgebonden mentale klachten. Lichttherapie is een veelgebruikte behandeling voor SAD, waarbij patiënten worden blootgesteld aan kunstmatig licht dat het effect van natuurlijk zonlicht nabootst. Regelmatige lichaamsbeweging en gezonde voeding kunnen ook de stemming en het algehele welzijn verbeteren. Het onderhouden van sociale contacten, zelfs als het virtueel is, kan een gevoel van verbondenheid en steun bieden tijdens de koude wintermaanden.
Begrijp wat er speelt en zorg voor jezelf
Kortom, terwijl de bladeren van de bomen vallen en de dagen korter worden, is het belangrijk om bewust te zijn van de potentiële impact van seizoensgebonden veranderingen op onze geestelijke gezondheid. Door deze effecten te erkennen en proactief strategieën te implementeren om ermee om te gaan, kunnen we de herfst en winter met veerkracht en welzijn doorkomen. Als je meer wilt lezen over het tegengaan of verminderen van seizoensgebonden mentale klachten kun je daar meer over lezen in het artikel “Wat kun je doen om mentale klachten te verminderen tijdens het veranderende seizoen?”
Deze blog is geschreven door Jasmina Zulfic, student toegepaste psychologie en Wouter Vrooland, Registerpsycholoog Arbeid & Gezondheid.