De meeste meldingen van psychische klachten bij de Werkpsycholoog zijn niet de stoornissen en aandoeningen die voorkomen in het handboek dat psychologen en psychiaters gebruiken. Het gaat meestal juist om normale klachten, klachten die we zo nu en dan allemaal wel ervaren zoals vermoeidheid, boosheid, lusteloosheid, vergeetachtigheid en prikkelbaarheid. Dergelijke klachten zijn veelal ontstaan door gevoelens die we niet begrijpen en waar we om die reden maar niet te veel aandacht aanbesteden. Aanhoudende (weggestopte) gevoelens kunnen echter tot ernstige klachten leiden. Gevoelens kun je dus maar beter serieus nemen.
Deze gevoelens willen we liever niet ervaren, laat staan dat we ze willen laten zien aan anderen. Dat maakt echter soms wel dat we de signalen niet serieus nemen en de oorzaak van de nare gevoelens onverminderd blijft bestaan. Problemen beginnen dan echt wanneer de persoon in kwestie de gevoelens gaat vermijden of onderdrukken door disfunctioneel gedrag.
Voorbeelden van zulke vermijding zijn taken of mensen uit de weg gaan, taken voor zich uit schuiven, extreme focus op andere taken, gebruik van alcohol en andere middelen. Dergelijke gedragingen verergeren de problemen of maken dat er problemen bij komen. Er dreigt dan een drijfzand te ontstaan waar de persoon zelf nog maar heel moeilijk uit kan komen.
Preventie van psychische klachten is dus gebaat bij vroegtijdige aanpak van doodnormale signalen als stress, futloosheid, prikkelbaarheid en gejaagdheid. Juist wanneer je denkt dat dit ‘normaal’ is. Het gaat niet altijd vanzelf weer over, dat kun je beter voor zijn. Op het moment dat de gevoelens nog vers zijn is bovendien veel duidelijker waar die vandaan komen. De werknemer en de psycholoog hebben dan een veel minder ingewikkelde puzzel op te lossen. En na enkele gesprekken kan de werknemer vaak zelf die problemen aanpakken, wat een leerzame ervaring is en een boost voor het zelfvertrouwen.
Concrete tips voor werkgevers
Doe normaal over psychische klachten en neem gevoelens serieus (luister, vraag wat de werknemer wil en faciliteer een oplossing). Door vroegtijdig een psycholoog in te schakelen kunnen mensen leren zelf hun problemen oplossen. Dat kost veel minder tijd, geld en sessies dan de behandeling van uitgebreidere klachten.
- Begrijp dat emoties normaal zijn en vertel werknemers er over te spreken met anderen.
- Maak lastige situaties altijd bespreekbaar. Er over praten helpt namelijk al om oplopende emoties te voorkomen.
- Geef de psycholoog een plek in uw organisatie, net als de bedrijfsarts. Zo worden zaken veel sneller en in overleg met betrokkenen aangepakt.
- Noem de psycholoog desnoods een coach als dat de werknemers minder afschrikt.
